Ο ερευνητής Δημόσιας Υγείας Κώστας Φαρσαλινός στο Λατώ fm: “Έλλειμμα διαφάνειας και τεκμηρίωσης σε αποφάσεις και μέτρα που λαμβάνονται, το lockdown πρέπει να είναι η τελευταία και όχι η πρώτη και μοναδική λύση – Πιστοποιητικά και διαβατήρια εμβολίων θα διαλύσουν τον τουρισμό”

Όπως είπε, “δεν γνωρίζουμε την κατάσταση και αυτό είναι πρόβλημα από μόνο του, διότι σε μία τέτοια κρίση οι λήψεις αποφάσεων οι οποίες έχουν σοβαρές βλάβες στην υγεία του πληθυσμού διότι και οικονομικές επιπτώσεις καταλήγουν να είναι βλάβες στην υγεία, η οικονομική δραστηριότητα είναι και αυτή μία βασική από τις πτυχές της υγείας. Ο ορισμός της υγείας από τον Παγκόσμιο Οργανισμό υγείας από το 1948 είναι η απόλυτη σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία και όχι μόνο η απουσία νόσο. Άρα υγεία δεν είναι έχουμε μία λοίμωξη που ονομάζεται covid και την αντιμετωπίζουμε υγεία είναι το σύνολο το οποίο περιλαμβάνει και την οικονομική δραστηριότητα και την κοινωνική δραστηριότητα και έχει και νομικές και ηθικές και πολιτιστικές πτυχές.

Τα μέτρα τα οποία λαμβάνονται και αποτελούν υπερβάσεις της ελευθερίας και των δικαιωμάτων που έχουμε και είναι καταστροφικά διότι προκαλούν βλάβες άλλες. Ενώ αυτά είναι δικαιολογημένα και μία περίπτωση κρίσης Δημόσιας Υγείας όπως αυτή την κρίση της πανδημίας που έχουμε, οφείλουν να πληρούν κάποιες προϋποθέσεις. Και μία βασική προϋπόθεση είναι η απόλυτη διαφάνεια και η τεκμηρίωση των μέτρων, η οποία θα πρέπει να γίνεται προς τον πληθυσμό στον οποίο απευθύνεται στην προκειμένη περίπτωση και στο Νομό σας, πρέπει και ο πολίτης να είναι συμμέτοχος και να γνωρίζει γιατί υποβάλλεται σε αυτά”.

Για το “κόκκινο” στο Λασίθι, τόνισε ότι “δεν μπορούμε να κρίνουμε την απόφαση και αυτό είναι τεράστιο πρόβλημα, διότι κάθε απόφαση θα πρέπει να τεκμηριώνεται, ειδικά στην τοπική κοινωνία και στους τοπικούς άρχοντες. Δεν είναι δυνατόν εκφράζουν απορία γιατί έκλεισε ο νόμος και να ψάχνουν να βρουν τι συμβαίνει, αυτά είναι αδιανόητα πράγματα”. Ο ρόλος και των τοπικών αρχών δεν είναι να δέχονται ένα τηλέφωνο, να το κλείνουν, ‘ευχαριστούμε πολύ γεια σας’. Δεν μπορεί να παίρνονται τέτοιες αποφάσεις χωρίς να τεκμηριώνονται απόλυτα. Δεν μπορούν να εκφράζουν απορία οι τοπικές αρχές για ποιο λόγο έκλεισε η περιοχή, δεν είναι διακοσμητικά στοιχεία. Ούτε ο πολίτης γίνεται συμμέτοχος σε μία προσπάθεια, όταν δεν του εξηγεί κανένας γιατί κλείνει και απλά του λέει ‘κλείσε γιατί έτσι σου λέω’.

Πολλές αποφάσεις, τόνισε, έχουν πολλές συνέπειες και αφορούν και κόσμο “που δεν κινδυνεύει από τον ιό. Μετά από τόσους μήνες γνωρίζουμε ότι ο κίνδυνος δεν είναι οριζόντιος, δεν είναι ο ίδιος για όλους. Κινδυνεύουν οι ηλικιωμένοι, κινδυνεύουν οι ευπαθείς που έχουν σοβαρά νοσήματα, κινδυνεύουν σε ακραία περίπτωση οι τρόφιμοι γηροκομείων. Τα μέτρα ωστόσο πλήττουν περισσότερο νεότερες ηλικίες πιο παραγωγικές, που αυτοί δε κινδυνεύουν κιόλας”.

Όπως είπε επίσης, “πολλές φορές κρούσματα που ανακοινώνονται, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Κοιτώντας εγώ στις επίσημες αναφορές είδα μία μέρα μηδέν, άλλη μέρα ένα κρούσμα στο Λασίθι. Με αυτά τα νούμερα που ανακοινώνονται δεν βλέπω γιατί έκλεισε όλος ο Νομός. Εάν υπάρχουν εστίες εντοπισμένες στο δήμο Αγίου Νικολάου και δεν υπάρχουν αλλού, προφανώς θα πρέπει να κλείσει ο δήμος Αγίου Νικολάου”.

Πολλές φορές, σημείωσε, σε μέρος του πληθυσμού μένουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα, που με τη σειρά τους οδηγούν σε αμφισβήτηση αλλά και στη συμμετοχή του κόσμου στη διαχείριση του προβλήματος. “Οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να ξέρουν τι τους επιβάλλεται και πρέπει και να ζητήσουν το λόγο από τις τοπικές αρχές. Ο πληθυσμός πρέπει να είναι συμμέτοχος, αλλιώς  δεν μιλάμε για δυτικές δημοκρατικές κοινωνίες, μιλάμε για άλλου τύπου κοινωνίες”.

Για τα σχολεία είπε ότι “κακώς έκλεισαν κατά τη γνώμη μου τα δημοτικά σχολεία ακόμα και το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο αφού οι μελέτες δεν δείχνουν ότι αποτελούν σοβαρό σημείο διασποράς τα σχολεία. Και ακόμα και αν αποτελούσαν έπαιζαν κάποιο έτσι σημαντικότερο ρόλο δεν μπορεί να έρθει ισοπεδώνουμε και να διαλύουμε τα πάντα για χάρη ενός νοσήματος, δεν μπορεί να διαλύουμε την και την ισορροπία των παιδιών τα οποία δεν κινδυνεύουν καθόλου από τον ιό. Όταν υπάρχουν κρούσματα, θα παίρνονται τα κατάλληλα μέτρα, θα κλείνουν τμήματα, σχολεία, αλλά δεν μπορεί να σταματήσει η εκπαιδευτική δραστηριότητα, η βλάβη είναι μεγαλύτερη, θα πρέπει επιτέλους να σεβαστούμε τα παιδιά, τα παιδιά δεν κινδυνεύουν από τον ιό”.

Ο κ. Φαρσαλινός έθεσε επισης το ερώτημα “γιατί π.χ. το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο και είχε δεν είχε κρούσματα στο Λασίθι να επικρατούν τα ίδια οριζόντια μέτρα με τη Θεσσαλονίκη ή το νομό Πέλλας και το νομό Δράμας που ήταν οι περιοχές που ήταν πραγματικά πολύ προβληματικές. Για ποιον λόγο, για να έχουμε ισότητα και ισονομία στην καταστροφή από τα μέτρα;”. 

Για τα εμβόλια, είπε ότι “ο σχεδιασμός που έγινε της προτεραιοποίησης είναι αρκετά καλός, σε γενικές γραμμές είναι σωστός και το γεγονός ότι δόθηκε επίσης και μία οδηγία σε όσους έχουν νοσήσει να καθυστερήσουν να εμβολιαστούν επίσης είναι σωστό. Άρα το ζήτημα είναι η διαθεσιμότητα, που δεν οφείλεται σε μας, γιατί δεν είναι ότι εμείς σαν χώρα δεν παραγγείλαμε, δεν είναι ότι εμείς σαν χώρα δεν παράγουμε, άρα δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε τις αρχές για το ζήτημα του εμβολίου”.

“Μπορεί εμείς να θέλαμε τα εμβόλια άμεσα, αλλά βλέπετε πόσους μήνες κρατάει η παραγωγή τέτοιων ποσοτήτων και αυτό είναι και μάθημα για όσους έλεγαν ότι δεν έχουμε πρόβλημα με τις μεταλλάξεις και ότι σε έξι εβδομάδες θα είμαστε έτοιμοι και θα έχουμε δημιουργήσει το καινούργιο εμβόλιο. Μέχρι να παράξεις και να κυκλοφορήσεις τις ποσότητες που χρειάζεται βλέπετε και τώρα πόσους μήνες παίρνει. Αυτά είναι φλούδες ελπίδες και είναι και προσδοκίες που δεν έχουν καμία επαφή με την πραγματικότητα, ότι σε έξι εβδομάδες θα είμαστε έτοιμοι για την επόμενη μετάλλαξη. Φαίνεται ότι το μεγάλο πρόβλημα είναι με το στέλεχος της Αφρικής
που δεν κάνει το εμβόλιο άχρηστο αλλά φαίνεται ότι είναι πολύ πιθανό να μειώνεται η αποτελεσματικότητά του και ίσως να μειώνεται η χρονική διάρκεια της ανοσίας που προσφέρει”.

Για το εάν θα φτάσουμε λόγω της μετάλλαξης αυτής πάλι πίσω στην αρχή όπως δήλωσαν χθες λοιμωξιολόγοι, ο κ. Φαρσαλινός τόνισε ότι “κάτι τέτοιο θα ήταν τρομακτικό και αν συμβεί αυτό θα πρέπει να μας εξηγήσουν όλοι όλες αυτές οι θυσίες του ενός έτους γιατί έγιναν”.

Για τα μονοκλωνικά αντισώματα, είπε ότι “πρέπει όλα τα όπλα που έχουμε να τα βάλουμε μπροστά, ούτε αυτά θα λύσουν το πρόβλημα απλά θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε και τη φαρμακευτική φαρέτρα και την Πρωτοβάθμια φροντίδα διότι μόνο όλα μαζί θα συμβάλλουν. Μεταλλάξεις μπορεί να διαφέρουν και το μονοκομματικών, οπότε δεν υπάρχει τίποτα που να είναι πανάκεια. Τα εμβόλια που παρουσιάστηκαν στα τέλη Δεκεμβρίου με ένα πανηγυρικό κλίμα ότι ‘τελειώσαμε, βρίσκουμε την ελευθερία μας’, όταν εμείς λέγαμε ότι η επιτυχία από την αποτυχία είναι μία μετάλλαξη δρόμος και θα πρέπει να’ μαστε έτοιμοι για οτιδήποτε πιθανό η απίθανο μπορεί να συμβεί, είχαν φτάσει να μας χαρακτηρίσουν και αντιεμβολιαστές. Τώρα που το ζούμε δεν ακούμε κάποιον να κάνει αυτοκριτική. Όσο δεν γίνεται αυτοκριτική θα κάνουμε συνέχεια τα ίδια λάθη ξανά και ξανά. Πρέπει να μπαίνει μέτρο στα μέτρα, το να μην έχω lockdown δεν σημαίνει ότι βγαίνω στο δρόμο, κάνω πάρτι, ανοίγω τα μπαρ και μαζευόμαστε χιλιάδες. Από την άλλη, δεν μπορεί να εφαρμόζουμε και να συνηθίζουμε στη σημερινή κατάσταση ως μία νέα κανονικότητα, δεν είναι καθόλου κανονικό αυτό που ζούμε και δεν είναι καθόλου φυσιολογικό”.

Τέλος, είπε πως “σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού δεν θα έχει εμβολιαστεί μέχρι το καλοκαίρι και ειδικά οι νέοι. Είναι προφανές ότι οι ιδέες που εκφράστηκαν περί πιστοποιητικών εμβολίων, διαβατηρίων εμβολίων, θα διαλύσουν τον τουρισμό,  διότι μόνο το Ισραήλ θα μπορεί να έρθει αν χρησιμοποιήσουμε ως κριτήριο τα πιστοποιητικά εμβολίων αφού μόνο αυτοί θα έχουν εμβολιαστεί στο σύνολο του πληθυσμού. Ποιος 30, 40 χρόνων θα έχει εμβολιαστεί στην Ευρώπη στο σύνολο του πληθυσμού και θα έχει ολοκληρώσει τον εμβολιασμό;

Τόνισε δε ότι “μακροχρόνια βιώσιμη στρατηγική είναι μόνο η στρατηγική που διαχειρίζεται την Πανδημία στην κοινότητα όχι μόνο με περιοριστικά μέτρα, όπως τα λέω συνήθως μέτρα Δημόσιας Τάξης για ένα πρόβλημα Δημόσιας Υγείας, αυτά θα έπρεπε να είναι τα τελευταία που λαμβάνουμε. Πρέπει να έχουμε μία οργανωμένη Πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, ένα οργανωμένο σύστημα επιδημιολογικής επιτήρησης, διαγνωστικό έλεγχο δωρεάν, άμεσα για όποιον το έχει ανάγκη, μόνο έτσι μπορεί να αντιμετωπιστεί σε βάθος χρόνου και βιώσιμα το πρόβλημα με τις λιγότερες δυνατές συνέπειες για τον πληθυσμό. Το lockdown πρέπει να είναι η τελευταία λύση, όχι η πρώτη και μοναδική”.